सिंगापुर । संयुक्त ट्रेड युनियन समन्वय केन्द्रका अध्यक्ष प्रेमल कुमार खनालले पछिल्लो समयमा राष्ट्रिय तथा क्षेत्रीय श्रमिकहरूले भोगेका समस्याहरूको समाधान खोज्न थप हस्तक्षेप गर्नुपर्ने बताउनु भएको छ ।
सिगांपुरमा आयोजित आइएलओको १७ औं एशिया प्यासिफिक सम्मेलनमा आफ्नो कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै अध्यक्ष खनालले कोभिड–१९ सङ्कटका कारण, जलवायु परिवर्तनको प्रभाव, दुर्त गतिमा बढ्दो प्रविधि र कामको बदलिदो परिवेशले श्रम बजार र ट्रेड युनियन आन्दोलनमा धेरै चुनौती थपेको र विश्वभरका श्रमिकहरूको जीवन कष्टकर अवस्थामा रहेको बताउनु भएको हो ।
कोभिड-१९ को महामारीका कारण विश्वभरि नै अस्थायी, करार र आउटसोर्सिङ गर्ने प्रचलनका कारण लाखौं कामदार बेरोजगार हुनुकासाथै श्रमिकको रोजगारी असुरक्षित भएको छ ।
न्यून पारिश्रमिक, सामाजिक सुरक्षाको अभाव र उपभोग्य वस्तुको बढ्दो मूल्यका कारण श्रमिकको जीवन चुनौतीपूर्ण अवस्थामा छ । श्रमिक गरिबीको रेखाभन्दा माथि उठ्न नसक्ने अवस्थामा छन् ।
कृषि, उद्योगजस्ता उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी बढाउने आर्थिक नीतिको अभावमा गरिबी र बेरोजगारी विकराल अवस्थामा बढ्दै गएको छ । रोजगारीमा मर्यादित कामको सुनिश्चितता हुन सकेको छैन ।’ खनालद्धारा प्रस्तुत कार्यपत्रमा भनिएको छ ।
यस्तो छ खनालको कार्यपत्र-
आदरणीय अध्यक्षज्यू, प्रतिनिधिहरु, दाजुभाइ तथा दिदी बहिनीहरु,
सर्वप्रथम १७ औँ एसिया प्यासिफिक सम्मेलन आयोजना गरेकोमा अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन ILO लाई धन्यवाद दिन चाहन्छु । संयुक्त ट्रेड युनियन समन्वय केन्द्र (जेटियुसीसी) को अध्यक्षको हैसियतमा यस महत्वपूर्ण बैठकलाई सम्बोधन गर्न अवशर प्रदान गर्नुधएकोमा नेपालका श्रमिक वर्ग कृतज्ञ छौं ।
सन २००७ मा स्थापित, संयुक्त ट्रेड युनियन समन्वय केन्द्र (जेटियुसीसी), नेपाली श्रमिक वर्गको साझा संयन्त्र हो । १० वटा मान्यता प्राप्त राष्ट्रिय ट्रेड युनियन महासंघहरूको समन्वय गर्ने साझा संयन्त्रमा करिव करिव १८ लाख सदस्यहरू आवद्ध रहेका छन् । विविधतामा एकताको सिद्धान्तद्वारा निर्देशित जेटियुसीसीले नेपालमा ट्रेड युनियन आन्दोलनको लागि साझा स्वामित्व र नेतृत्वको भावनामा आधारित सँगै काम गर्ने लोकतान्त्रिक संस्कृति अभ्यास गर्दछ । स्थापनाकालदेखि नै, जेटियुसीसीले श्रममैत्री नीतिहरू विकास गर्न, श्रम कानूनमा सुधार गर्न प्रयासरत रहेको छ । मुख्य श्रमिकका मुद्दाहरूमा निरन्तर लबी र वकालत प्रयासहरूले राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा यसको पहिचान भएको छ ।
अहिले कोभिड-१९ सङ्कट, जलवायु परिवर्तनको प्रभाव, दुर्त गतिमा बढ्दो प्रविधि र कामको बदलिदो परिवेशले श्रम बजार र ट्रेड युनियन आन्दोलनमा धेरै चुनौती थपेको छ । विश्वभरका श्रमिकहरूको जीवन कष्टकर अवस्थामा छ । कोभिड–१९ को महामारीका कारण विश्वभरि नै अस्थायी, करार र आउटसोर्सिङ गर्ने प्रचलनका कारण लाखौं कामदार बेरोजगार हुनुकासाथै श्रमिकको रोजगारी असुरक्षित भएको छ । न्यून पारिश्रमिक, सामाजिक सुरक्षाको अभाव र उपभोग्य वस्तुको बढ्दो मूल्यका कारण श्रमिकको जीवन चुनौतीपूर्ण अवस्थामा छ । श्रमिक गरिबीको रेखाभन्दा माथि उठ्न नसक्ने अवस्थामा छन् । कृषि, उद्योगजस्ता उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी बढाउने आर्थिक नीतिको अभावमा गरिबी र बेरोजगारी विकराल अवस्थामा बढ्दै गएको छ । रोजगारीमा मर्यादित कामको सुनिश्चितता हुन सकेको छैन । विश्वमा युद्ध, द्वन्द्व र नाकाबन्दीका कारण मानव जीवन कष्टकर बन्दै गएको छ । यसले उत्पादन, रोजगारी र आपूर्ति वितरण, मूल्यवृद्धि, खाद्य संकट र भोकमरीको समस्या बढाएको छ । द्वन्द्व र द्वन्द्वका कारण मातृभूमि छाड्न बाध्य भएका शरणार्थीसँगै कामको खोजीमा वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारको समस्या झनै कठिन भएको छ ।
तसर्थ, ट्रेड युनियनहरूले विगतमा श्रम र रोजगारीका सन्दर्भमा चुनौतिहरू झल््दै आएका छन् र विभिन्न तहका राष्ट्रिय तथा क्षेत्रीय श्रमिकहरूले भोगेका समस्याहरूको समाधान खोज्न थप हस्तक्षेप गर्नुपर्नेछ । परिवर्तनशील परिवेश र अप्रत्याशित चुनौतिहरूले सबैलाई सामाजिक सुरक्षाको महत्व सिकाएको छ ।
नेपालमा, संयुक्त ट्रेड युनियन समन्वय केन्द्र (जेटियुसीसी) ले श्रमिकको स्वास्थ्य र सुरक्षा, रोजगारी र पारिश्रमिकको सुरक्षा र समग्र सामाजिक सुरक्षा लगायत श्रम र रोजगारीका समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्न प्रभावकारी उपायहरूका लागि सरोकारवालाहरूसँग निरन्तर लबिङ र द्विपक्षीय/त्रिपक्षीय सामाजिक संवादहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । श्रमिकहरुलाई सबैका लागि सामाजिक सुरक्षा सुनिश्चित गर्न अनौपचारिक क्षेत्रको औपचारिकीकरण महत्वपूर्ण छ । परम्परागत रूपमा अनौपचारिक श्रम क्षेत्र र स्वरोजगारीलाई सामाजिक सुरक्षामा दर्ता गर्ने प्रक्रिया आवश्यक छ र त्यसका लागि हामीले जोडदार माग गर्दै आएका छौं ।
श्रम र रोजगारी सम्बन्धलाई पारदर्शी र दिगो बनाउनु विश्व श्रम बजारको वर्तमान आवश्यकता हो । असल श्रम र रोजगारी सम्बन्ध, उचित पारिश्रमिक, औद्योगिक लोकतन्त्र र श्रमिकहरूको समृद्ध र सम्मानजनक जीवनसहितको मर्यादित कार्यसहितको न्यायपूर्ण र समावेशी समाजको निर्माण अति आवश्यक छ, जसका लागि एसिया प्रशान्त क्षेत्रीय स्तर र राष्ट्रिय स्तरमा प्रभावकारी त्रिपक्षीय संयन्त्र आवश्यक छ । एसिया र प्रशान्त क्षेत्रमा गरिबी, बेरोजगारी र अभावको दुष्चक्रलाई हटाउन उत्पादनशील क्षेत्रमा व्यापक लगानी र सामाजिक सुरक्षासहित रोजगारी विस्तारका लागि रणनीति तथा कार्यक्रमहरू प्रवद्र्धन गरिनुपर्छ । यसका लागि प्रत्येक देशका सरकार र रोजगारदाताले विशेष योजना बनाउनुपर्छ ।
यस सन्दर्भमा, म विश्वास गर्दछु कि यो आईएलओ १७ औं एशिया प्रशान्त क्षेत्रीय बैठकमा गहन छलफल र श्रमिकहरूको हितमा निष्कर्षहरू अवलम्बन गर्न महत्वपूर्ण हुनेछ । समावेशी, दिगो र लचिलो श्रमिक केन्द्रित एकीकृत रणनीति र कार्यक्रमहरू महत्त्वपूर्ण हुनेछन्। ।
- एशिया प्रशान्त स्तरमा, हामीले संयुक्त संयुक्त कार्यहरूको लागि प्रभावकारी संयुक्त प्लेटफर्म विकास गर्न आवश्यक छ । एकवद्ध आवाज उठाउन ट्रेड युनियनहरू प्रभावकारीे ऐक्यवद्धताका साथ एकजुट हुन आवश्यक छ । एशिया प्रशान्त स्तरमा ट्रेड युनियनहरू बीच अनुभव आदानप्रदान प्रभावकारी हुनेछ ।
-सामाजिक न्यायका लागि एकीकृत नीति अवलम्बन गर्न र श्रमिकहरूको थप समावेशी, लोकतान्त्रिक प्रतिनिधिसहित प्रत्येक देशमा आवश्यक संरचनात्मक सुधारसहितको समावेशी समाज निर्माण गर्न आवश्यक छ।
-प्रभावकारी श्रम तथा रोजगार नीति तथा कार्यक्रमहरु अवलम्बन गरि श्रम सम्बन्धी कानून, नीति तथा नियमहरुको पूर्ण कार्यान्वयन सुनिश्चित गर्न आवश्यक छ ।
-सबै श्रमिकका लागि सामाजिक सुरक्षा कार्यक्रमलाई तीव्रताका साथ लागू गरिनुपर्छ ।
- अनौपचारिक अर्थतन्त्रलाई औपचारिक अर्थतन्त्रमा परिणत गर्ने ठोस योजना अगाडि बढाउनुपर्छ ।
- SDG लक्ष्य अन्तर्गतको कार्यक्रमलाई प्रभावकारी रूपमा कार्यान्वयन गर्नुपर्छ । सबैका लागि रोजगारी सिर्जना गर्न र मर्यादित कामको लक्ष्य प्राप्त गर्न सरोकारवालाहरूसँग सहकार्य गर्न, र दिगो विकास लक्ष्यहरूसँग सम्बन्धित सबै संयन्त्रहरूमा ट्रेड युनियन प्रतिनिधित्व सुनिश्चित गर्दै सरोकारवालाहरूसँग सामाजिक संवादमा संलग्न हुनु पर्दछ ।
-ILO महासन्धिहरू अनुमोदन गरिनुपर्छ । ILO अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डहरू, त्रिपक्षीय घोषणालाई कार्यान्वयन गर्नुपर्छ र प्रत्येक देशमा विशेष कार्यक्रमहरूको प्रभावकारी अनुगमन सहित व्यापक अभियानहरू सञ्चालन गर्नुपर्छ ।
- सबै सामाजिक साझेदारहरू, सरकार, रोजगारदाता, ट्रेड युनियनहरू र अन्य सरोकारवालाहरूबाट प्रभावकारी सामाजिक संवाद, ऐक्यबद्धता र एकअर्कालाई समर्थनका साथ यी समस्याहरूलाई सम्बोधनको लागि प्रतिबद्धता सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण छ ।
हामी आशा गर्दछौं कि यो १७ औं एशिया प्रशान्त क्षेत्रीय बैठकले हामीलाई एसिया र प्रशान्त क्षेत्रहरूमा श्रम बजारमा चुनौतीहरू बारे साझारुपमा छलफल गरी एकीकृत रणनीति र कार्यक्रमहरूको साथ श्रम र रोजगारीका मुद्दाहरू सम्बोधन गर्न प्रभावकारी उपायहरू अगाडि बढाउन महत्वपूर्ण हुनेछ ।
म यस एशिया र प्रशान्त क्षेत्रीय बैठकको भव्य सफलताको कामना गर्दछु ।
धन्यवाद ।
